Thời tiết tiết ngày càng phức tạp, lúc mưa lúc nắng, nhiệt độ môi trường thay đổi là yếu tố gây ra sự suy giảm nghiêm trọng sức đề kháng của các đối tượng thủy sản, nếu không có biện pháp quản lý tích cực thì chúng rất dễ bị mắc bệnh. Chính vì thế, người nuôi cần đặc biệt lưu ý bổ sung vitamin C cho các đối tượng nuôi này. Vai trò của vitamin C trong thủy sản thể hiện rõ nhất trong quá trình tổng hợp nên chất collagen và một số vi lượng khác. Vitamin C giúp cá, tôm tăng miễn dịch, giảm stress, chống chọi tốt trước tác động của môi trường.
1. Vai trò của Vitamin C
Vitamin C (Acid Ascorbic) rất cần thiết cho quá trình tổng hợp collagen và cartilage ở động vật có xương sống. Bên cạnh đó, Vitamin C được xem như là chất kháng ôxy hóa, kích thích hệ miễn dịch, hỗ trợ hấp thu sắt, giúp ngăn ngừa hiện tượng thiếu máu thường gặp và giảm stress. Cá và giáp xác không có khả năng tổng hợp Vitamin C do thiếu enzym L-gulono-lactone oxidase, mà thường hấp thu từ thức ăn.
Vitamin C (Acid Ascorbic) rất cần thiết cho quá trình tổng hợp collagen và cartilage ở động vật có xương sống. Bên cạnh đó, Vitamin C được xem như là chất kháng ôxy hóa, kích thích hệ miễn dịch, hỗ trợ hấp thu sắt, giúp ngăn ngừa hiện tượng thiếu máu thường gặp và giảm stress. Cá và giáp xác không có khả năng tổng hợp Vitamin C do thiếu enzym L-gulono-lactone oxidase, mà thường hấp thu từ thức ăn.
2. Khả năng miễn dịch: Vitamin C thuộc top danh sách miễn dịch tự nhiên cho cơ thể cá/tôm. Vitamin C có tính chất kích thích miễn dịch và đáp ứng miễn dịch. Vitamin C bảo vệ hệ thống miễn dịch cho cá/tôm bằng cách khuyến khích hoạt động của các tế bào miễn dịch bao gồm bạch cầu trung tính và đại thực bào. Collagen giúp ngăn ngừa các bệnh khác nhau gây ra bởi vi khuẩn và virus. Chất nhầy giúp ngăn ngừa các vi sinh vật xâm nhập vào cơ thể qua da, mang và niêm mạc đường tiêu hóa. Vitamin C ngăn chặn vi khuẩn bám vào tế bào biểu mô. Nồng độ vitamin C trong tế bào bạch cầu cho phép hệ thống miễn dịch hoạt động tốt bằng cách cung cấp chất chống lại và bảo vệ sự tổn thương oxy hóa các gốc tự do sinh ra trong hoạt động của cơ thể chống lại bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn, virus hoặc nấm.
3. Biểu hiện tôm, cá thiếu Vitamin C
Khi cá thiếu Vitamin C sẽ dẫn đến việc giảm ăn, yếu và hoạt động kém, nặng hơn là bị biến dạng cấu trúc, dị tật xương sống… hay xuất hiện hiện tượng xuất huyết gốc vây và da, mất sắc tố ở da, tổn thương da và hàm lượng khoáng giảm ở cá rô phi. Ở tôm, thức ăn thiếu Vitamin C là nguyên nhân dẫn đến bệnh chết đen do màu sắc cơ thể chuyển sang màu đen tối và làm giảm tỷ lệ sống của ấu trùng tôm, tăng thời gian biến thái.
Khi cá thiếu Vitamin C sẽ dẫn đến việc giảm ăn, yếu và hoạt động kém, nặng hơn là bị biến dạng cấu trúc, dị tật xương sống… hay xuất hiện hiện tượng xuất huyết gốc vây và da, mất sắc tố ở da, tổn thương da và hàm lượng khoáng giảm ở cá rô phi. Ở tôm, thức ăn thiếu Vitamin C là nguyên nhân dẫn đến bệnh chết đen do màu sắc cơ thể chuyển sang màu đen tối và làm giảm tỷ lệ sống của ấu trùng tôm, tăng thời gian biến thái.
4. Cách sử dụng Vitamin C trong môi trường thủy sản:
Vitamin C có đặc điểm là tan nhanh trong nước, nếu đưa thẳng xuống ao, bể nuôi thì hiệu quả sẽ không cao. Do đó, bà con nên hòa với nước rồi trộn vào thức ăn cho cá/tôm. Đối với vitamin C, thiếu hay thừa đều không tốt, xác định đúng liều lượng sử dụng là việc làm tất cần thiết.
Liều lượng sử dụng tùy thuộc vào loại Vitamin C, khoảng 500 – 1.000 mg/kg thức ăn. Đồng thời, nên định kỳ bổ sung khoảng 10 – 15 ngày/lần; khi cá bị bệnh cần tăng thêm liều lượng và bổ sung 5 – 7 ngày liên tục.
Hiện nay, trên thị trường thuốc thủy sản trong nước có rất nhiều sản phẩm cung cấp Vitamin C cho tôm, cá với nhiều loại và tỷ lệ hàm lượng khác nhau. Hàm lượng Vitamin C của các công ty sản xuất có thể là 10%, 15%, 20%, 25% hoặc 30%. Với các hàm lượng khác nhau thì việc bổ sung cho tôm cá nuôi cũng sẽ khác nhau về liều lượng. Hàm lượng Vitamin C cao thì lượng bổ sung thấp hơn và ngược lại.
Thông thường, trên thị trường nếu hàm lượng Vitamin C là 20% thì liều lượng cho tôm, cá ăn khoảng 3 – 6 g/kg thức ăn, để tạt xuống ao là 0,5 – 1 kg/1.000 m3 nước. Người nuôi cần tìm mua tại các công ty có uy tín để có các sản phẩm chất lượng và hiệu quả.
Để xác định đúng liều lượng, bà con nên cân trước khi phối trộn, căn cứ theo lượng cá, tôm trong ao mà xác định liều sử dụng phù hợp. Thêm vào đó, xác định lượng nước để hòa tan vita C, trung bình 1kg thức ăn sử dụng 100ml nước, không nên sử dụng nhiều nước sẽ làm viên thức ăn chìm xuống cá không sử dụng được.
Sau khi phối trộn vitamin C với thức ăn, bà con tiến hành cho ăn.
Thời điểm cho ăn: vào mùa hè cho ăn vào buổi sáng, mùa đông cho cá ăn vào buổi chiều, lúc này nhiệt độ nước tăng lên cá sẽ ăn nhiều hơn. Ở cá, khi nhiệt độ dưới 18 độ C cá giảm ăn nhiều và dưới 15 độ C thì cá ngừng ăn. Vào mùa đông nhiệt độ nước trên 20 độ C thì bà con nên tranh thủ cho cá ăn. Đối với cá lớn, kĩ thuật phối trộn vita C vào thức ăn cũng tương tự như cá nhỏ, bà con nên lưu ý chọn cỡ thức ăn cho phù hợp với cỡ miệng của vật nuôi.
Lưu ý, nên bổ sung Vitamin C với thuốc bổ, men tiêu hóa nhằm tăng sức đề kháng cho cá, tôm trước khi cho chúng dùng kháng sinh để điều trị bệnh. Ngoài ra, không nên sử dụng Vitamin C cùng với các loại kháng sinh điều trị bệnh như ampicilin, amoxycilin…
Vitamin C có đặc điểm là tan nhanh trong nước, nếu đưa thẳng xuống ao, bể nuôi thì hiệu quả sẽ không cao. Do đó, bà con nên hòa với nước rồi trộn vào thức ăn cho cá/tôm. Đối với vitamin C, thiếu hay thừa đều không tốt, xác định đúng liều lượng sử dụng là việc làm tất cần thiết.
Liều lượng sử dụng tùy thuộc vào loại Vitamin C, khoảng 500 – 1.000 mg/kg thức ăn. Đồng thời, nên định kỳ bổ sung khoảng 10 – 15 ngày/lần; khi cá bị bệnh cần tăng thêm liều lượng và bổ sung 5 – 7 ngày liên tục.
Hiện nay, trên thị trường thuốc thủy sản trong nước có rất nhiều sản phẩm cung cấp Vitamin C cho tôm, cá với nhiều loại và tỷ lệ hàm lượng khác nhau. Hàm lượng Vitamin C của các công ty sản xuất có thể là 10%, 15%, 20%, 25% hoặc 30%. Với các hàm lượng khác nhau thì việc bổ sung cho tôm cá nuôi cũng sẽ khác nhau về liều lượng. Hàm lượng Vitamin C cao thì lượng bổ sung thấp hơn và ngược lại.
Thông thường, trên thị trường nếu hàm lượng Vitamin C là 20% thì liều lượng cho tôm, cá ăn khoảng 3 – 6 g/kg thức ăn, để tạt xuống ao là 0,5 – 1 kg/1.000 m3 nước. Người nuôi cần tìm mua tại các công ty có uy tín để có các sản phẩm chất lượng và hiệu quả.
Để xác định đúng liều lượng, bà con nên cân trước khi phối trộn, căn cứ theo lượng cá, tôm trong ao mà xác định liều sử dụng phù hợp. Thêm vào đó, xác định lượng nước để hòa tan vita C, trung bình 1kg thức ăn sử dụng 100ml nước, không nên sử dụng nhiều nước sẽ làm viên thức ăn chìm xuống cá không sử dụng được.
Sau khi phối trộn vitamin C với thức ăn, bà con tiến hành cho ăn.
Thời điểm cho ăn: vào mùa hè cho ăn vào buổi sáng, mùa đông cho cá ăn vào buổi chiều, lúc này nhiệt độ nước tăng lên cá sẽ ăn nhiều hơn. Ở cá, khi nhiệt độ dưới 18 độ C cá giảm ăn nhiều và dưới 15 độ C thì cá ngừng ăn. Vào mùa đông nhiệt độ nước trên 20 độ C thì bà con nên tranh thủ cho cá ăn. Đối với cá lớn, kĩ thuật phối trộn vita C vào thức ăn cũng tương tự như cá nhỏ, bà con nên lưu ý chọn cỡ thức ăn cho phù hợp với cỡ miệng của vật nuôi.
Lưu ý, nên bổ sung Vitamin C với thuốc bổ, men tiêu hóa nhằm tăng sức đề kháng cho cá, tôm trước khi cho chúng dùng kháng sinh để điều trị bệnh. Ngoài ra, không nên sử dụng Vitamin C cùng với các loại kháng sinh điều trị bệnh như ampicilin, amoxycilin…
